Odkryj, jak dzieci doświadczają zdziwienia i jak ta emocja wspiera ich rozwój poznawczy i emocjonalny. Psycholog dziecięcy Natalia Supeł-Lipińska tłumaczy, dlaczego pytania są tak ważne i jak wspierać dziecięcą ciekawość.

Dziecięce pytania potrafią rozczulić, rozbawić, ale i zaskoczyć dorosłych. Czasem odbierają mowę, innym razem uderzają w nasze poczucie kompetencji. Skąd się biorą? Co oznaczają? Jak na nie odpowiadać, gdy sami nie znamy odpowiedzi? O tym, jak ważną rolę pełnią pytania i emocja zdziwienia w rozwoju dziecka, opowiada Natalia Supeł-Lipińska – psycholożka dzieci i młodzieży, pedagożka i trenerka umiejętności społecznych, autorka profilu Psychologia Dzieci na Instagramie.

Ciekawość jako fundament rozwoju dziecka

Dzieci zaczynają zadawać pytania niemal od momentu, gdy uczą się mówić. Nawet proste „co to?” to już forma eksploracji świata. Dziecko, poznając otoczenie, wykorzystuje język, aby lepiej je zrozumieć. Pytania są nie tylko wyrazem ciekawości, ale też narzędziem do budowania relacji i poczucia bezpieczeństwa.

Zdziwienie – emocja, która otwiera dzieci na wiedzę

Zdziwienie to naturalna emocja, która towarzyszy dzieciom, gdy napotykają coś nowego lub niezrozumiałego. Jest impulsem do zadania pytania i rozpoczęcia procesu uczenia się. 

(W książce „Rózia i kolorowe emocje” znajduje się rozdział poświęcony właśnie zdziwieniu. Pokazuje on, jak ważne jest, by tę emocję zauważać i oswajać już od najmłodszych lat.)

Zdziwienie może być bramą do dalszego poznawania świata, ale także sposobem, w jaki dziecko komunikuje: „Nie rozumiem – pomóż mi zrozumieć”. Gdy jako dorośli odpowiadamy na to zaproszenie, wspieramy rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka.

Dlaczego dzieci pytają ciągle o to samo?

Wielokrotne pytania nie zawsze oznaczają brak zrozumienia. Czasem powtarzanie jest formą utrwalania wiedzy lub budowania bezpieczeństwa. Dziecko może potrzebować ponownego potwierdzenia, że świat działa tak, jak mu powiedziano. To także sposób na budowanie relacji z dorosłymi – zaufania i poczucia bycia słuchanym.

Nie wiem – i to jest OK

Rodzice często czują się niekomfortowo, gdy nie znają odpowiedzi. Tymczasem powiedzenie „nie wiem, ale możemy poszukać razem” to silny komunikat dla dziecka: niewiedza nie jest powodem do wstydu. Taka postawa buduje wspólnotę, pokazuje dziecku, że dorosły także się uczy, a zdobywanie wiedzy to proces, który można dzielić razem.

Dlaczego warto pielęgnować dziecięcą ciekawość?

Zadawanie pytań przez dziecko to nie tylko zdobywanie informacji, to także budowanie obrazu świata, siebie i relacji z innymi. Psycholożka Natalia Supeł-Lipińska podkreśla, że każde pytanie to mała cegiełka w rozwoju poznawczym i emocjonalnym. Odpowiadając nawet na trudne pytania dajemy dziecku narzędzia do samodzielnego myślenia i rozumienia świata.

Pytania jako drzwi do nowych przygód

Dla dzieci świat to nieustanna seria niespodzianek. Zdziwienie to sygnał, że dzieje się coś nowego, coś wartego poznania. Pomagając dziecku nazwać i zrozumieć tę emocję, uczymy je, że zaskoczenie nie musi budzić lęku, lecz może być początkiem fascynującej przygody.

Książka „Rózia i kolorowe emocje” świetnie ilustruje ten proces, pokazując, że każda emocja, także zdziwienie, ma swoją wartość i sens.

Jak wspierać dziecko w zadawaniu pytań?

• Odpowiadaj cierpliwie, nawet jeśli pytanie się powtarza.
• Przyznaj się do niewiedzy i szukajcie odpowiedzi razem.
• Nie bagatelizuj „trywialnych” pytań – każde z nich coś znaczy.
• Wzmacniaj ciekawość i zdziwienie jako pozytywne doświadczenia.
• Sięgaj po książki takie jak „Rózia i kolorowe emocje”, by oswajać emocje razem.

Zachęcając dziecko do zadawania pytań i wspólnie eksplorując świat, wspieramy jego rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny. A może przy okazji sami na nowo odkryjemy radość z bycia ciekawym?